Bezoek aan De Bosmantel

Johan Janse heet ons welkom in de boerderijwinkel, waar een aantal klanten hun boodschappen doen. We lopen naar de kas voor het gesprek, hier is het nog lekker warm. Halverwege het gesprek komt een betrokken klant vertellen wat hij geleerd heeft over syntropische landbouw nadat hij een expert uit Frankrijk heeft gesproken. Ze besluiten er later samen over door te praten.

Waarom ben je dit mooie bedrijf gestart?

"Ik ben opgegroeid in Domburg, mijn ouders hadden een divers akkerbouwbedrijf met veel verschillende gewassen. Ik heb na de hogere landbouwschool 22 jaar in de plantenveredeling gewerkt. Sinds mijn opleiding ken ik de biologische sector, kocht ik biologische voeding en toen ik iemand leerde kennen die ook een biologische tuinderij wilde beginnen, is De Bosmantel uiteindelijk van start gegaan"  

Wat is de stip op de horizon, waar werk je naartoe?

"Zoveel mogelijk volgens de permacultuur-principes werken, en alles wat het land opbrengt rechtstreeks aan de consument verkopen. Wat we nu in het klein op 1 hectare zijn begonnen zou ik willen uitbreiden naar de volle 4 hectare. Met minimaal 10% natuurlijke begroeiing.

Daarbij een zo hoog mogelijke diversiteit in gewassen, met genoeg ruimte voor inheemse planten. Als je veel verschillende planten neerzet, dan komen de beestjes vanzelf. Dat zorgt voor een ecosysteem dat uitbraken van plaagziekten zoveel mogelijk kan voorkomen.

Verder willen we nog meer mensen naar het bedrijf krijgen door een zo divers mogelijk aanbod en de mogelijkheid om echt van de plek te kunnen genieten. Er is al de bloemenpluktuin en het Mantelpad om de tuin heen. We starten ook met een voedselbos. Bezoekers kunnen dan bloemen plukken of een wandeling maken door de tuin en daarna een drankje drinken in de theetuin."

Wat zijn de belangrijkste dingen die je hebt kunnen doen dankzij Aardpeer?

"Dankzij Aardpeer hebben we het bedrijf kunnen starten. We waren in gesprek met een bank, maar banken zijn er niet echt meer voor ons leek het eigenlijk, daar kwamen we toen niet verder mee. Toen kwamen we Aardpeer tegen. Het gedachtengoed van Aardpeer sprak ons zeer aan. Dat we de grond langdurig zouden kunnen gebruiken, waardoor we de vruchten zouden kunnen plukken van ons werk om bodem en biodiversiteit te verbeteren. Tegen een pachtprijs waar we mee uit de voeten kunnen. Ook een bedrijfsopvolging wordt zo gemakkelijker."

Waar word je blij van als je dat op het erf ziet?

"Van alle variatie op het terrein. Door zo weinig mogelijk te doen en zoveel mogelijk te laten. Behalve van slakken, daar hopen we nog dat de natuur ons wat beter gaat helpen. We hebben al een paar egels, die zijn van harte welkom om zich uit te breiden.

We hebben houtwallen gemaakt van snoeiafval dat mensen uit de buurt komen brengen. Ook met wilgentenen van wilgen die we hebben geplant.

We merken dat de grond al flink verbeterd is sinds we hier 3 jaar geleden begonnen. Het is zware kleigrond. Er werden het laatste jaar nog gangbaar tulpen op geteeld. In het eerste jaar dat we begonnen was de grond bijna niet te verzetten. De eerste pastinaken zaten muurvast. Nu kunnen we een peen of pastinaak aan het loof uit de grond trekken zonder dat het afbreekt. Ook de woelvork glijdt er veel makkelijker in.

Ook word ik blij van het directe contact met klanten, dat motiveert enorm en geeft energie. Daar probeer ik ook echt de tijd voor te nemen. We kunnen wederzijds van elkaar leren."

Welke bijzondere dieren of planten zijn er op het land?

"Egels dus, er liep ook een hele grote zwarte kever, volgende keer dat ik hem zie zoek ik hem op! Groene spechten, groene kikkers en salamanders. En mollen, ook in de kas. Die laten we hun gang gaan. We hadden een bed raapstelen dat te dik was gezaaid. Een mol trok er een boel naar beneden en daarna was de stand precies genoeg. Mollen zijn solitaire dieren dus je weet dat het er niet te veel worden.

In het eerste jaar hadden we een heel grote bloemenplukweide. Daar kwamen meteen heel veel insecten op af, veel soorten bijen en libellen. Een studente uit Wageningen heeft toen tellingen gedaan en de variëteit in soorten bijen viel haar op. Het jaar daarvoor stonden er nog intensief geteelde tulpen… Dat laat zien hoe veerkrachtig de natuur is."

Ging er ook iets fout en wat heb je daarvan geleerd?

"In het begin hebben we de groenteteelt meteen best groot opgezet. Maar veel konden we nog niet kwijt omdat we ons klantenbestand nog moesten opbouwen. We hebben toen geprobeerd om het bij restaurants af te zetten maar dat mislukte, deels vanwege corona. Veel groenten bleven dat jaar dus op het land.

Verder hadden we onze pluktuin iets te ver van het erf opgezet. Als het dichter bij de schuur is, is de tuin toegankelijker.

De afgelopen paar jaar is een pluktuin niet gelukt. Het was te koud, we hebben te vroeg gezaaid en er kwamen te veel slakken en onkruid waar we te weinig tijd voor hadden. We willen in 2025 weer een bescheiden pluktuin starten."

Waar kunnen jullie terecht voor kennis?

"We verzamelen veel kennis door te lezen, te luisteren maar vooral ook door gewoon te doen.

We hebben bijvoorbeeld een klant die veel kennis verzamelt en ons daarover komt vertellen. Zoals je gezien hebt kwam hij net vertellen over syntropische landbouw waar hij zich in had verdiept: mulchen met vers materiaal, planten voeden met planten en alles heel dicht bij elkaar zetten.

Van zelf experimenteren en heel goed observeren leer je misschien wel het meest. Dat kost wel veel tijd, en we moeten wel zo snel mogelijk een rendabel bedrijf krijgen. De extra tijd voor het zoeken naar de beste systemen is een investering voor de toekomst. Al doende leert men!

We zijn met een voedselbos en kippen aan de slag gegaan, daar leren we ook veel van.

Overigens sta ik ook zeker open voor intervisie met andere Aardpeer boeren."

Is hier grond van gangbaar naar natuurvriendelijk gegaan?

"Ja, het hele perceel is op een gangbare manier gebruikt, maar inmiddels hebben we al 4 jaar geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt, is de grond volledig begroeid en tot rust gekomen. We werken volgens biologische principes waarbij permacultuur-principes een belangrijk onderdeel zijn. We hebben geen biologisch keurmerk; we leveren rechtstreeks aan de consumenten die hier op het erf komen. Door die korte lijn is er geen keurmerk op de eigen producten nodig om het vertrouwen van de consument te krijgen."

Hoeveel monden voeden jullie rechtstreeks?

"We hebben richting de 500 klanten in onze boerderijwinkel, waar we een heel compleet en speciaal aanbod hebben. Zo’n beetje 100 van hen kopen bijna al hun groenten bij ons, schat ik in.

Via de webwinkel leveren wij ook groentepakketten, de meeste in de vorm van een abonnement. Momenteel leveren we hiermee wekelijks voor zo’n 50 personen groente. Dit willen we de komende paar jaar uitbreiden naar 150 personen.

Met onze boerderijwinkel inspireren we en creëren we bewustwording. We geven mensen de gelegenheid om de juiste keuzes te maken.

We verkopen ook planten van groenten, kruiden en fruit voor de klanten die het in hun eigen tuin willen kweken.

Zo bieden we onze bezoekers een heel compleet pakket van alles wat vers en groen is!"

Tekst: Jurjen Groot

Fotografie: Annelijn Steenbruggen